Kręgoszczelina (inaczej spondyloliza) to schorzenie dotyczące kręgosłupa. Charakteryzuje się złamaniem lub pęknięciem jednej z części kręgu, najczęściej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Co ważne, jest to problem, który może dotknąć osoby w różnym wieku. Jednakże, szczególnie narażeni są na niego sportowcy, osoby prowadzące aktywny tryb życia oraz te, które regularnie doświadczają obciążeń kręgosłupa.
Przeczytaj również: Czym jest neurorehabilitacja i jak wspiera powrót do zdrowia?
Spis treści:
Co to jest kręgoszczelina?
Kręgoszczelina to stan, w którym dochodzi do pęknięcia części kręgu zwanej łukiem kręgowym. Najczęściej dotyczy to piątego kręgu lędźwiowego (L5), choć pęknięcie może wystąpić również w innych odcinkach kręgosłupa. Charakterystyczną cechą kręgoszczeliny jest to, że pęknięcie zwykle nie powoduje przemieszczenia kręgu. Jednocześnie jest to element, który odróżnia ją od bardziej zaawansowanego schorzenia znanego jako kręgozmyk. W przypadku kręgozmyku kręg przesuwa się do przodu lub do tyłu względem sąsiednich kręgów. Kręgoszczelina jest często wynikiem chronicznego obciążenia kręgosłupa. Niestety to obciążenie prowadzi do osłabienia struktury kości, a to z kolei może skutkować pęknięciem łuku kręgowego.
Sprawdź: Kręgozmyk i kręgoszczelina. Niewłaściwe ułożenie kręgów
Przyczyny kręgoszczeliny
Przyczyny kręgoszczeliny są zróżnicowane i obejmują kilka głównych czynników ryzyka. Jednym z najczęściej wymienianych są powtarzalne obciążenia, które mogą występować w wyniku częstego zginania, prostowania lub skręcania kręgosłupa. Te ruchy, zwłaszcza jeśli wykonuje się je intensywnie, mogą prowadzić do mikrourazów i stopniowego osłabienia łuku kręgowego. Sportowcy uprawiający dyscypliny wymagające dużej elastyczności i siły są szczególnie narażeni na kręgoszczelinę. Innym istotnym czynnikiem są predyspozycje genetyczne – niektóre osoby mogą mieć wrodzoną słabość strukturalną kręgów.
Ponadto, ostre urazy, takie jak upadki czy wypadki samochodowe, również mogą prowadzić do nagłego pęknięcia kręgu. Co więcej, zmiany degeneracyjne związane z wiekiem, takie jak osłabienie kości i zmniejszenie elastyczności kręgosłupa, mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka tego schorzenia, szczególnie jeśli występują dodatkowe czynniki obciążające.
Kręgoszczelina – objawy
- Ból pleców. Najczęściej ból jest zlokalizowany w dolnej części pleców i może promieniować do pośladków lub ud.
- Sztywność i ograniczona ruchomość. Pacjenci mogą odczuwać sztywność i trudności z wykonywaniem pełnych ruchów kręgosłupa, zwłaszcza po długim okresie bezczynności.
- Ból nasilający się przy aktywności. Ból może się nasilać przy wykonywaniu określonych czynności – zginanie, prostowanie lub skręcanie tułowia.
- Słabość i drętwienie. W przypadku nacisku na nerwy mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak osłabienie mięśni, drętwienie czy mrowienie w kończynach dolnych.
Diagnostyka kręgoszczeliny
Diagnostykę kręgoszczeliny zwykle rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego, w którym lekarz stara się ustalić okoliczności wystąpienia objawów. Ponadto, ich charakter oraz czynniki mogące je nasilać lub łagodzić. Następnie przeprowadza się badanie fizykalne. Podczas niego lekarz ocenia ruchomość kręgosłupa, siłę mięśniową oraz obecność ewentualnych objawów neurologicznych. W celu potwierdzenia diagnozy i oceny stopnia zaawansowania schorzenia, często zleca się badania obrazowe. Podstawowym badaniem jest RTG (rentgen), które może wykazać obecność złamań lub pęknięć kręgów. Dla dokładniejszej oceny strukturalnej, szczególnie w przypadkach niejasnych lub skomplikowanych, używa się tomografii komputerowej (CT), która pozwala na uzyskanie bardziej szczegółowych obrazów kości. W przypadkach, gdzie podejrzewa się dodatkowe uszkodzenia tkanek miękkich, takich jak dyski międzykręgowe czy rdzeń kręgowy, stosuje się rezonans magnetyczny (MRI). MRI jest szczególnie przydatne do oceny ewentualnych uszkodzeń nerwów lub innych struktur miękkich, które nie są widoczne na RTG czy CT.
Kręgoszczelina – jak to leczyć?
W początkowej fazie, gdy objawy są łagodne, często zaleca się odpoczynek i unikanie czynności, które mogą nasilać ból lub prowadzić do dalszych uszkodzeń. Pacjentom może być również zalecane noszenie ortezy, aby stabilizować kręgosłup i umożliwić gojenie się pęknięcia. Fizjoterapia Poznań odgrywa kluczową rolę w leczeniu kręgoszczeliny. Dlaczego? Ze względu na to, że pomaga w wzmocnieniu mięśni pleców, poprawie elastyczności oraz stabilizacji kręgosłupa. Dla każdego pacjenta, dotkniętego tym problemem, indywidualnie dobieram pogramy ćwiczeń. Zazwyczaj obejmują one: PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation), masaż Poznań, terapię manualną lub ćwiczenia stabilizacyjne.
Podsumowanie
Kręgoszczelina to schorzenie, które może dotknąć każdego. Szczególnie osoby narażone na powtarzalne obciążenia kręgosłupa, takie jak sportowcy czy osoby prowadzące aktywny tryb życia. Kluczowa jest wczesna diagnoza, aby móc skutecznie zarządzać tym schorzeniem i zapobiec jego pogłębianiu się. Świadomość zagrożeń związanych z tym schorzeniem oraz podjęcie działań profilaktycznych mogą znacząco przyczynić się do utrzymania zdrowego i funkcjonalnego kręgosłupa przez całe życie.
