Boczne przyparcie rzepki (ang. lateral patellar tracking) to stan, w którym rzepka (patella) przesuwa się bocznie w stosunku do swojego normalnego położenia w rowku stawowym kości udowej (femur). Zwykle rzepka porusza się wzdłuż osi stawu kolanowego w gładkim ruchu. Jednakże w przypadku bocznego przyparcia może przesuwać się z boku na bok.
Przyczyną bocznego przyparcia rzepki jest zazwyczaj nierównowaga mięśniowa w okolicach stawu kolanowego. Powoduje ono, że pewne mięśnie są zbyt mocno napięte, podczas gdy inne są zbyt słabe. Nierównowaga ta może być spowodowana przez wiele czynników. W tym przez przeciążenie lub uraz, ale również przez wrodzone wady anatomiczne, takie jak płaskostopie lub ustawienie kończyn dolnych.
Objawami bocznego przyparcia rzepki mogą być ból, sztywność, trzeszczenie lub blokowanie się stawu kolanowego podczas wykonywania ruchów zgięcia lub prostowania nogi. W niektórych przypadkach może to prowadzić do przewlekłych problemów ze stawem kolanowym, takich jak zwyrodnienie stawu, a nawet uszkodzenie chrząstki.
Czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka bocznego przyparcia rzepki obejmują:
- Nierównowagę mięśniową w okolicy stawu kolanowego. Zwłaszcza osłabienie mięśni zginaczy uda i pośladków oraz nadmierną aktywność mięśni prostowników uda i łydek.
- Wady anatomiczne, takie jak płaskostopie, koślawość kolan, ustawienie kończyn dolnych lub przodopochylenie miednicy.
- Przeciążenia stawu kolanowego, takie jak częste i intensywne ćwiczenia fizyczne, szczególnie te wymagające gwałtownych ruchów zginania i prostowania stawu kolanowego.
- Historia urazów lub kontuzji w okolicy stawu kolanowego.
- Otyłość, która zwiększa obciążenie stawu kolanowego i naraża go na większe ryzyko urazów.
- Wiek, ponieważ starsze osoby są bardziej podatne na urazy i zwyrodnienie stawu kolanowego.
- Płeć żeńska, ponieważ kobiety są bardziej podatne na boczne przyparcie rzepki niż mężczyźni. To może wynikać z różnic w budowie ciała i hormonach płciowych.
Zapobieganie bocznemu przyparciu rzepki polega na unikaniu czynników ryzyka. Takich jak przeciążenie stawu kolanowego i unikanie niewłaściwej techniki wykonywania ćwiczeń fizycznych.
Boczne przyparcie rzepki – leczenie fizjoterapeutyczne
Fizjoterapia Poznań bocznego przyparcia rzepki zależy od stopnia zaawansowania schorzenia i objawów pacjenta. W leczeniu stosuje się zarówno metody niwelowania objawów, jak i długoterminowe działania mające na celu poprawę funkcjonowania stawu kolanowego.
W fazie ostrej choroby, gdy występują silne bóle, obrzęk i stany zapalne, stosuje się metodę RICE, czyli odpoczynek, lód, ucisk i uniesienie. Pacjent powinien unikać aktywności, które nasilają ból oraz zastosować zimne okłady na staw kolanowy w celu zmniejszenia bólu i obrzęku. W dalszej fazie leczenia, kiedy ból i obrzęk ustępują, stosuje się metody fizjoterapeutyczne. W leczeniu fizjoterapeutycznym bocznego przyparcia rzepki stosuje się takie metody, jak:
- Ćwiczenia wzmacniające mięśnie czworogłowe uda i pośladków, a także mięśnie przywodziciele i zginacze stawu kolanowego, co pozwala na prawidłowe ustawienie rzepki.
- Techniki kinezjologiczne (kineziotaping) – nakładanie specjalnych taśm na skórę, które pomagają w ustawieniu rzepki w odpowiedniej pozycji i zmniejszeniu bólu.
- Masaż tkanek głębokich – pozwalający na zwiększenie ukrwienia w okolicy stawu kolanowego i rozluźnienie napiętych mięśni.
- Elektrostymulacja – polegająca na pobudzeniu mięśni przez prąd elektryczny.
- Ucisk na rzepkę – poprzez odpowiednie opatrunki zmniejszające przemieszczanie się rzepki.
- Krioterapia – terapia zimnem, która pomaga w zmniejszeniu obrzęku i bólu.
- Kinezyterapia – polegająca na indywidualnie dobranym programie ćwiczeń w celu poprawy funkcjonowania stawu kolanowego.
